อื่นๆ : การคิด Earnings per share ตามมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 33
1. สมมติว่าบริษัทได้รับอนุมัติการจ่ายหุ้นปันผลจากที่ประชุมผู้ถือหุ้นในวันที่ วันที่ 1 เมษายน 2561 และจดทะเบียนเพิ่มทุนในวันที่ 1 พฤษภาคม 2561 โดยงบการเงินได้รับการอนุมัติให้ออกเมื่อวันที่ 30 เมษายน 2561 ขอสอบถามว่าระหว่างวันที่ได้รับอนุมัติการจ่ายหุ้นปันผลจากที่ประชุมผู้ถือหุ้น และวันที่จดทะเบียนเพิ่มทุนใช้วันไหนในการนับว่ามีหุ้นเพิ่มขึ้น
2. งบการเงินที่ต้องปรับปรุงจำนวนถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของหุ้นสามัญเพื่อคำนวณกำไรต่อหุ้นในระหว่างงวดปัจจุบันและงวดก่อน ๆ ทุกงวดที่นำเสนอด้วยเหตุการณ์จ่ายหุ้นปันผลแล้ว จะแสดงตั้งแต่ไตรมาสที่ 1 หรือไตรมาสที่ 2 (ทั้งสองอย่างเปรียบเทียบกับปีก่อน โดยเสมือนมีหุ้นเพิ่มขึ้นแล้ว)
(คำถามเดือนมีนาคม - มิถุนายน 2561)
ในการคำนวณจำนวนหุ้นสามัญเพื่อใช้คำนวณกำไรต่อหุ้นนั้น มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 33 (ปรับปรุง 2560) เรื่อง กำไรต่อหุ้น ย่อหน้าที่ 21 ระบุว่า
21. โดยส่วนใหญ่กิจการจะนำหุ้นสามัญมารวมคำนวณในจำนวนหุ้นถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักนับจากวันที่กิจการมีสิทธิได้รับสิ่งตอบแทนจากการจำหน่ายหุ้นนั้น (ซึ่งโดยปกติจะ
เป็นวันที่ออกจำหน่าย)
ในกรณีที่มีการให้หุ้นปันผลหรือให้หุ้นโบนัสซึ่งไม่ส่งผลต่อทรัพยากรของกิจการ มาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 33 (ปรับปรุง 2560) เรื่อง กำไรต่อหุ้น ย่อหน้าที่ 26 กำหนดให้กิจการต้องคำนวณจำนวนหุ้นสามัญถัวเฉลี่ยจากเหตุการณ์ดังกล่าวในงวดปัจจุบัน และงวดก่อนๆทุกงวดที่นำเสนอ ดังนี้
26. กิจการต้องปรับปรุงจำนวนถัวเฉลี่ยถ่วงน้ำหนักของหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้นในระหว่างงวดปัจจุบันและงวดก่อนๆ ทุกงวดที่นำเสนอด้วยเหตุการณ์ที่ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของจำนวนหุ้นสามัญซึ่งไม่ทำให้ทรัพยากรของกิจการเปลี่ยนแปลงไป ทั้งนี้ ไม่รวมถึงการแปลงสภาพตราสารที่อาจเปลี่ยนเป็นหุ้นสามัญให้เป็นหุ้นสามัญ
และตามที่ท่านได้สอบถามถึงวันที่ถือว่าการจ่ายหุ้นปันผลมีผลต่อการคำนวณกำไรต่อหุ้นว่าจะใช้วันใดเป็นเกณฑ์ในการถือว่ามีหุ้นเพิ่มแล้วระหว่างวันอนุมัติจ่ายหุ้นปันผลหรือวันจดทะเบียนเพิ่มทุนนั้น ขอเรียนตอบคำถามโดยอ้างอิงมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 33 (ปรับปรุง 2560) เรื่อง กำไรต่อหุ้น ย่อหน้าที่ 28 กำหนดให้
28. ในการให้หุ้นปันผลหรือการให้หุ้นโบนัสหรือการแตกหุ้น กิจการจะออกหุ้นสามัญให้แก่ ผู้ถือหุ้นเดิมโดยกิจการไม่ได้รับสิ่งตอบแทนเพิ่มเติม ดังนั้น จำนวนหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้นจะมีจำนวนเพิ่มขึ้นโดยที่ทรัพยากรของกิจการไม่เพิ่มขึ้น ให้กิจการปรับปรุงจำนวนหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้นก่อนเหตุการณ์ดังกล่าวตามสัดส่วนที่เปลี่ยนไปของจำนวนหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้น เสมือนว่าเหตุการณ์ดังกล่าวได้เกิดขึ้นตั้งแต่วันเริ่มต้นของงวดแรกสุดที่นำเสนอ ตัวอย่างเช่น ในกรณีที่กิจการออกหุ้นโบนัสในสัดส่วนหนึ่งหุ้นเดิมต่อสองหุ้นใหม่ กิจการต้องนำจำนวนหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้นก่อนการจ่ายหุ้นปันผลคูณด้วยสาม เพื่อหาจำนวนรวมใหม่ของหุ้นสามัญทั้งหมด หรือคูณด้วยสองเพื่อหาจำนวนหุ้นสามัญที่เพิ่มขึ้น
ดังนั้นการออกหุ้นปันผลจะได้รับการอนุมัติเมื่อผ่านที่ประชุมผู้ถือหุ้น ถือว่ากิจการจะออกหุ้นปันผลให้แก่ผู้ถือหุ้นแล้วตามมติที่ประชุมผู้ถือหุ้น โดยกิจการไม่ได้รับสิ่งตอบแทนเพิ่มเติม ในกรณีดังกล่าววันที่ประชุมผู้ถือหุ้นคือวันที่ 1 เมษายน 2561 ซึ่งเป็นเหตุการณ์ภายหลังรอบระยะเวลารายงานสำหรับงบการเงินที่มีรอบระยะเวลารายงานสิ้นสุดวันที่ 31 มีนาคม 2561 โดยวันที่อนุมัติงบการเงินคือวันที่ 30 เมษายน 2561 นั้น กิจการต้องปฏิบัติตามมาตรฐานการบัญชี ฉบับที่ 33 (ปรับปรุง 2560) ย่อหน้าที่ 64 ดังนี้
64. หากจำนวนหุ้นสามัญหรือตราสารที่อาจเปลี่ยนเป็นหุ้นสามัญที่ถือโดยผู้ถือหุ้นเพิ่มขึ้นเนื่องจากการให้หุ้นปันผล การให้หุ้นโบนัส หรือการแตกหุ้น หรือลดลงเนื่องจากการรวมหุ้น กิจการต้องปรับปรุงการคำนวณกำไรต่อหุ้นขั้นพื้นฐานและกำไรต่อหุ้นปรับลดสำหรับทุกงวดที่แสดงในงบการเงินย้อนหลัง หากการเปลี่ยนแปลงดังกล่าวเกิดขึ้นภายหลังรอบระยะเวลารายงาน แต่ก่อนที่กิจการจะอนุมัติให้ออกงบการเงิน กิจการต้องคำนวณกำไรต่อหุ้น ขั้นพื้นฐานและกำไรต่อหุ้นปรับลดสำหรับทุกงวดที่แสดงในงบการเงินโดยใช้จำนวนหุ้นใหม่ และต้องเปิดเผยข้อเท็จจริงที่ว่ากำไรต่อหุ้นเหล่านั้นได้สะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลง ในจำนวนหุ้นดังกล่าว นอกจากนี้ กิจการต้องปรับกำไรต่อหุ้นขั้นพื้นฐานและกำไรต่อหุ้นปรับลดสำหรับงบการเงินทุกงวดที่นำเสนอด้วยรายการผลกระทบจากข้อผิดพลาดที่สำคัญ และการปรับปรุงอันเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงนโยบายการบัญชีที่บันทึกด้วยวิธีปรับปรุงย้อนหลัง
